Het is een onderwerp waarop een flink taboe rust, maar waar niemand omheen kan; seksualiteit. Sinds enige tijd is er een door de ISBO uitgewerkte methode met werkboeken gericht op lichamelijke opvoeding. Er is een boek voor zowel jongens als meisjes. We schreven een recensie waarbij beide boeken (van de eerste druk) in één keer zijn besproken.
De vormgeving van het boek sluit keurig aan bij de doelgroep van het boek. De illustraties zijn passend bij de onderwerpen en sluiten aan bij de leeftijdsgroep (groep 7 en acht van de basisschool). Het boek heeft een werkbare omvang. Het is voorzien van ruimte voor aantekeningen en bevat ook vragen en opdrachten. Zo vormt het geheel een compleet werkboek. De verhouding tussen tekst en illustraties is goed en passend bij een werkboek. Het aantal illustraties is groot genoeg om het aansprekend te maken maar niet zoveel, of zodanig vormgegeven, dat het afleidend werkt.
Als het gaat om de toegankelijkheid van de werkboeken voor beide sekses; het is mooi om te zien dat er voor zowel jongens als meisjes een apart boek is gemaakt. In beide werkboeken over lichamelijke opvoeding is er kort aandacht voor de lichamelijke ontwikkelingen van het andere geslacht gedurende de puberteit, wat erg nuttig is. Meer hierover echter bij “content”.
Er zijn ook zaken die beter kunnen. Zo kloppen hoofdstukaanduidingen richting het einde van het boek niet volledig met de content van de pagina’s. De uitgave voor jongens kent minder bladzijdes maar is afgesloten met hetzelfde paginanummer. Op de pagina’s met vragen en opdrachten lopen de antwoordregels door de vragen heen. Achterin het boek is een toets weergegeven, die deels de titel “inhoud” krijgt. Doordat veel van de informatie voorkomt in beide boeken over lichamelijke opvoeding is dit uiteraard gekopieerd. Daarbij is echter niet altijd de verwijzing naar het mannelijk of vrouwelijk geslacht goed aangepast. Kortom, de mooie vormgeving is niet 100% netjes afgewerkt.
De content
Het boek bespreekt onderwerpen als puberteit, lichamelijke veranderingen, reinheid, relaties, seksualiteit, homoseksualiteit, etc. Dit is gedaan vanuit een islamitisch perspectief op lichamelijke opvoeding.
Om kort te gaan: het boek en de doelgroep passen uitstekend bij elkaar. Ook de content is theologisch correct. Wel wil ik bij de theologische benadering die gebruikt is in dit boek een tweetal opmerkingen maken.
- Er is verwezen naar een divers aantal onderwerpen zoals reinheid, kleding, etc. waarbij bepaalde regelgevingen worden benoemd. Deze regelgevingen kunnen verschillen binnen de diverse stromingen. Deze nuance is, in mijn ogen terecht, niet meegegeven. Er mag van een docent verwacht worden dat hij/zij deze onderwerpen kan behandelen vanuit de identiteit van de school. Voor wanneer ouders dit boek gebruiken blijft het argument uiteraard staan.
- Van de drie religieuze verwijzingen op de lijst van bronvermelding zijn er twee bij van schrijvers die met grote regelmaat ter discussie hebben gestaan. Wellicht had overwogen kunnen worden andere bronnen te gebruiken. Ook zijn niet alle boeken die zijn gebruikt weergegeven in de lijst met verwijzingen. Dit terwijl er wel naar is verwezen binnen het werkboek zelf. Dit had beter gekund.
Deze opmerkingen doen echter niets af aan het feit dat het boek in diens geheel erg goed in elkaar steekt. Het bespreekt religieuze standpunten op een duidelijke manier.
Verwijzingen
Iets anders dat opvalt: een verwijzing naar stichting vangnet. Het werkboek is gemaakt in opdracht van een school in Heerlen (Limburg) wat een verwijzing naar een stichting in Amsterdam nogal vreemd maakt. Daarnaast is de link naar hun pagina op facebook die in het werkboek is afgedrukt niet meer actief. Het is zonde om verwijzingen te plaatsen op deze manier. Het is niets ten nadele aan de gedachte erachter, maar misschien dat dit anders kan worden aangepakt. Wellicht door meer algemeen instanties te benoemen. Zeker het verwijzen naar social media kan nadelig werken wanneer men besluit deze op te heffen. Zeker aangezien daarmee nu een referentiepunt ineens verdwijnt.
Dan de slotvraag: is het boek pedagogisch verantwoord?
Het is een compleet boek, alle relevante onderwerpen m.b.t. lichamelijke opvoeding worden besproken. Erg mooi is dat er niet slechts gekeken is naar seksualiteit maar ook naar eigen ontwikkeling, opvattingen over het eigen lichaam, zelfbeeld etc. De uitgekozen illustraties, de vragen en opdrachten, het maakt het geheel erg compleet. Toch struikelde ik ergens over.
De aandacht voor wat wel en niet de correcte hidjaab is, zoals weergegeven in de versie voor dames, komt nogal ongemakkelijk over. Mede vanwege de bijgesloten opdracht; het maken van collages om in toiletten te hangen. Dat gaat me een stap te ver. De opdracht luidt: “Zoek 3 plaatjes op internet van moslimvrouwen die hun hidjaab correct dragen en 3 die het niet correct dragen. Print de plaatjes uit en maak een collage met de hele klas. Een vel met “Dit is hijaab” en een vel met: “Dit is geen hidjaab.” Hang de posters op in de meisjestoiletten.”.
Diversiteit
Mijn probleem hiermee kent een aantal aspecten: ten eerste is er geen aandacht voor diversiteit in ontwikkeling en opvattingen. Ten tweede geeft de opdracht me het gevoel van elkaar beoordelen op basis van uiterlijk. Dit terwijl in het boek de toonzetting juist is dat we dat niet horen te doen. Ten derde; een dergelijke opdracht ontbreekt bij jongens. Liever was de opdracht er helemaal niet geweest, maar nu hij ontbreekt bij de jongens? Dat geeft het gevoel van scheve verhoudingen in de omgang met kuisheid (middels kleding).
De aandacht voor menstruatie en wat daarbij komt kijken is netjes en vrij uitgebreid omschreven. Het zou eventuele zorgen bij puberende dames kunnen wegnemen. Het bespreken van geslachtsgemeenschap vindt plaats in algemene termen, wellicht had het iets duidelijker kunnen worden omschreven. De nadruk hierbij ligt vooral op het wonder van de vorming van een kind. Opvallend is dat verkering als LAT-relatie is omschreven en er aandacht is voor perversiteit. Ook de (vereiste) aandacht voor homoseksualiteit en loverboys, en de manier waarop daarmee om dient te worden gegaan, is helder aanwezig.
Eindconclusie
Al met al kan gezegd worden dat, zeker gezien het onderwerp, er uitstekend werk is verricht met dit boek over lichamelijke opvoeding. De suggesties ter verbetering zijn miniem en met dit werk wordt er voorzien in een belangrijke behoefte binnen de moslimgemeenschap. Lichamelijke opvoeding en seksuele voorlichting met oog voor, en gekoppeld aan, de islamitische uitgangspunten.
Het werkboek (zowel dat voor jongens als meisjes) ziet er keurig uit qua vormgeving, illustraties, balans tussen tekst en illustraties en de mate waarin dit geheel passend is. Door de mooie vormgeving zouden details uit het oog verloren kunnen worden. Als deze details bijgeschaafd worden in een tweede druk zou er niets op het design aan te merken zijn. De foutjes zijn echter niet storend genoeg om dit veel effect te laten hebben op de beoordeling. De content zit degelijk in elkaar, op het gebied van gebruikte bronnen en verwijzing valt nog wat te winnen. Onevenredige aandacht voor dames, op het gebied van kleding, is een tegenvaller. Uitgebreide aandacht voor belangrijke onderwerpen als menstruatie, homoseksualiteit en loverboys is een absolute plus.
Eindoordeel: 4.5 uit 5
Dit boek kopen? Dat doe je in de webshop van islamazon.nl, klik hier om direct naar het boek voor meisjes te gaan en klik hier voor het boek voor jongens.
Ik zie dat de twee werkboekjes niet meer te bestellen zijn. Ik wil ze graag hebben voor mijn werk. Kunt u mij vertellen hoe ik eraan kan komen?
Misschien ook nirt verkeerd indien de heer Alexander tijd heeft om misschien te socializen?
Salaam alaikoem. De ISBO verkoopt deze via hun website. Wanneer er een contactverzoek is wil ik je vragen om het contactformulier te gebruiken en je verzoek via die weg kenbaar te maken.
[…] de methode. De recensie van het NBD (Nationale Bibliothekendepot) was zeer positief, evenals de recensie van pedagoog Alexander den […]