islamitisch opvoeden en liefdadigheid (in ramadan)

De ramadan is een maand waarin iedereen zijn beste beentje voorzet. Of het nu gaat om het vermijden van ongewenste dingen of de extra moeite om prijzenswaardige handelingen te verrichten. Het vasten is pas een plicht vanaf de volwassenheid. Toch is de ramadan is ook een maand waar kinderen bij betrokken kunnen worden. In dit artikel een aantal praktische adviezen omtrent islamitisch opvoeden en liefdadigheid.

De maand ramadan is een maand die traditioneel in het teken staat van vasten. Er is aandacht voor het reciteren van de Koran en het bezoeken van de moskee. Dit laatste met name voor de nachtelijke gebeden. Het zijn vooral de volwassenen die zich hiermee bezighouden.Het vasten is immers (simpel gesteld) alleen verplicht is voor de volwassen moslim. Nu krijgen kinderen waarvan de ouders vasten natuurlijk ook het nodige mee van deze maand. De mate waarin ze betrokkenheid voelen bij de maand ramadan? Die is voor een groot deel afhankelijk van hoe je als ouder omgaat met de ramadan. Daarnaast is het ook afhankelijk van hoe je omgaat met je kinderen als het aankomt op de maand ramadan.

Stel dat de maand ramadan voor jou bijvoorbeeld alleen in het teken staat van het vasten gedurende de dag. Dan schep je een ander beeld dan wanneer je daarnaast bezig bent met het extra zaken. Denk daarbij aan bezoeken van familie en vrienden, het verblijven in de moskee en het reciteren/memoriseren van de Koran. Het eerste wat een kind namelijk op zal vallen is wat jij doet. Een beeld zegt meer dan duizend woorden. Ook jouw daden spreken veel meer tot het kind dan je woorden zullen doen. De eerste stap om iets aan je kinderen mee te geven over de maand ramadan is dan ook door te praktiseren wat je hen mee wilt geven.

Je kunt echter nog zoveel doen om het goede voorbeeld te geven. Je zal op een zeker moment ook moeten gaan praten over wat je doet en waarom je het doet. Maar vooral ook voor Wie je het doet etc. Op die manier stel je je kind in de gelegenheid om de beweegredenen achter je daden te gaan begrijpen. Uiteraard heeft de leeftijd van je kind een groot effect op de manier waarop je dingen uitlegt. Hoe jonger het kind is, hoe eenvoudiger de uitleg dient te zijn. Voorbeeld: de basis van het vasten is het versterken van taqwa; de mate van godsbewustzijn in onze daden. Dit principe is voor een 12-jarige beter te bevatten dan voor een vierjarige. Focus je daarom bij jongere kinderen met name op Degene voor Wie we vasten en Zijn tevredenheid. Dat is meer dan voldoende voor hun begripsvermogen.

Ramadan is meer dan vasten

In dit artikel gaan we het hebben over een ander belangrijk aspect waar in de ramadan veel nadruk op ligt: betrokkenheid met minderbedeelden. Ieder kind met voldoende bewustzijn kan, al is het nog jong, zich bezighouden met dit thema. Door het kind te leren aandacht te geven aan minderbedeelden kan veel goeds worden bereikt. Zo leert een kind niet alleen gul te zijn naar anderen. Het kind leert ook om rekening te houden met anderen. Om niet egoïstisch te zijn. En om dankbaar te zijn voor datgene wat het kind heeft. Om barmhartigheid te tonen naar anderen, etc.

Het zorgen voor betrokkenheid bij minderbedeelden kan op een tweetal manieren, de eerste manier is het uitgeven van liefdadigheid. Islamitisch opvoeden en liefdadigheid zijn een belangrijke combinatie. Liefdadigheid uitgeven is namelijk een geprezen handeling. De beste persoon die liefdadigheid geeft is degene die dit doet zonder dat anderen ervan afweten. De tweede manier van betrokkenheid bij minderbedeelden is door zelf minder te hebben.

islamitisch opvoeden en liefdadigheid: praktisch

Het zelf minder hebben spreekt wellicht iets meer tot de verbeelding dan het uitgeven van liefdadigheid. Deze twee liggen echter dicht bij elkaar en kunnen zelfs gecombineerd worden. Om het te verduidelijken geven we een voorbeeld van iedere vorm. Te beginnen met het uitgeven van liefdadigheid. Het is hierbij van belang te beseffen dat het uitgeven van liefdadigheid vele vormen kent. Het kan zijn dat je direct de armen helpt met financiële middelen. Ook kan het zijn dat je een hulpbehoevende organisatie steunt. Of dat je mensen die het minder breed hebben van een maaltijd voorziet, etc. Dit kan via de lokale moskee, maar ook via hulporganisaties, asielzoekerscentra of simpelweg je persoonlijke netwerk. De manier waarop je het islamitisch opvoeden en liefdadigheid dan bij elkaar brengt zorgt ervoor dat je het iets tastbaars laat zijn. Handelingen zijn nu eenmaal inherent aan geloof.

Een voorbeeld van het zelf minder breed hebben is het van tijd tot tijd vergroten van de eenvoud van de maaltijden in je huis. Zeker in de ramadan is er vaak veel aandacht voor allerlei soorten eten. Door daar af en toe van af te wijken geef je het signaal dat luxe niet vanzelfsprekend is. Tenslotte de combinatie: het kopen van iets qua eten/drinken en het delen met iemand die het minder heeft. Of iemand uitnodigen om te komen eten.

Uiteraard is het bij alle genoemde voorbeelden van belang je daden met woorden van uitleg te voorzien. Een goede basis om te leggen bij jonge kinderen is; “We vasten omdat Allah ons zegt dat te doen. Maar we proberen deze maand ook beter te worden in andere dingen zoals (gezien dit artikel) goed zorgen voor andere mensen.” Op die manier zorg je ervoor dat je kind niet het idee heeft dat de ramadan er speciaal is om met de minder bedeelden mee te voelen. Islamitisch opvoeden en liefdadigheid zou moeten zorgen voor een goede balans. Niet alleen in gedrag maar ook in religieus begrip.

Het belonen van je kind

Onderdeel van het concept van de veelbesproken opvoedmethode “positief opvoeden” is het belonen van je kind bij het vertonen van goed gedrag. Vaak gaat dit samen met een kaart. Daarop kan worden bijgehouden hoeveel stickers, kruisjes of krullen het kind nog moet voor het iets krijgt. Combineren we islamitisch opvoeden en liefdadigheid dan zien we wat anders. Het is namelijk belangrijk om een kind niet alleen te laten werken voor een concrete beloning. Ook moet duidelijk zijn dat we niet overal iets voor terug krijgen en dit ook niet moeten verwachten of de motivatie van onze daden laten zijn. Immers; ik doe iets voor jou en dus doe jij iets voor mij? Dat is een concept wat niet islamitisch te noemen is.

Laat de beloning voor het geven aan anderen bij voorkeur dan ook niet zijn dat je kind er iets fysieks voor krijgt. Wijs je kind erop dat Allah blij is met de goede daden van je kind. Toon jezelf ook trots en tevreden met de getoonde inspanningen. Het is van belang je tevredenheid altijd te combineren met het erop wijzen dat Allah tevreden is. Het is een simpele manier om het godsbewustzijn (taqwa) van je kind te vergroten. Ook zorgt het ervoor dat je, wanneer je ooit eens een ondankbare ontvanger tegenkomt, je altijd kan zeggen: mensen zijn niet altijd dankbaar voor wat we doen, maar dat geeft niet; als Allah maar tevreden met je is.

Tenslotte

Wanneer we islamitisch opvoeden en liefdadigheid samenvoegen wil dat uiteraard niet zeggen dat je kind nooit een fysieke beloning mag ontvangen. Ga er echter wijs mee om en maak het niet tot de standaard. Ondanks dat je kind nu de volwassenheid heeft bereikt kun je er zonder meer van uitgaan: complimenten blijven wenselijk. Je kind zal het fijn vinden om te horen dat je trots bent. Dat versterkt niet alleen jullie band maar het zal je kind ook bevestiging geven dat hij/zij goed bezig is. En houden we allemaal niet van een schouderklopje?

Noot: In dit artikel staat meerdere malen aangegeven dat we het hebben over: islamitisch opvoeden en liefdadigheid. We vinden het belangrijk dat je weet wat we bedoelen met islamitisch opvoeden. Lees daarover meer in dit artikel.