Islamitisch opvoeden, wat is dat volgens ons?

Islamitisch opvoeden is een veelomvattende term. Zowel het eerste als het laatste woord is enorm breed qua inhoud. Een logische vraag is dan ook: hoe definieer je die woorden? Bij KleineMoslims vinden we het belangrijk dat je begrijpt vanuit welk vertrekpunt wij het thema islamitisch opvoeden benaderen. Daarom verduidelijken we graag wat wij verstaan onder islamitisch opvoeden. Lees het in dit artikel.

Om het simpel te houden kun je uitleggen wat islamitisch opvoeden is door te zeggen: het is opvoeden met de islam. Zowel opvoeden als islam zijn echter enorme begrippen en het zou de vraag dan ook niet beantwoorden. Hieronder geven we uitleg van beide woorden om ze vervolgens samen te voegen in de context van ons werk vanuit KleineMoslims.

Islamitisch opvoeden: wat is islam?

Islam. Het is een woord wat allerlei associaties oproept. Wanneer je mensen in je omgeving zou vragen: wat is islam voor jou? Dan zouden ze met allerlei verschillende antwoorden komen. In de meest brede zin is islam natuurlijk het jezelf overgeven aan Allah. Het is het aanbidden van hem vanuit de acceptatie dat Hij De Enige is Die daar recht op heeft. Het is Hem nemen als Degene Die je de richtlijnen van je leven geeft.

Wanneer we kijken naar wat praktisch gezien vaak omschreven lijkt te worden als islam dan is het ingewikkelder. We zien dan namelijk dat allerlei groepen en individuen een claim leggen op wat islam is. Omdat het spreken over islamitisch opvoeden de nadruk legt op de islam als het vertrekpunt volgt hier onze benadering ervan.

Vervolgens: religieuze vormgeving

We zien door de geschiedenis heen dat er allerlei wetsscholen zijn ontstaan, tientallen zelfs. Daarvan zijn er uiteindelijk slechts enkele overgebleven. De meeste moslims volgen voor het grootste deel de richtlijnen van een specifieke wetsschool. Dit doen ze vanuit de traditie waarin ze zijn opgegroeid. Die religieuze traditie heeft zich door de eeuwen heen gemengd met bepaalde culturele gebruiken. Deze gebruiken worden, omdat ze veelal gekoppeld worden aan religie, vaak ook maatstaf genomen van wat religieus correct is.

Naast religieuze en culturele gebruiken is er nog een ander onderdeel wat effect heeft op de geloofspraktijk. Dit onderdeel is de individuele relatie met Allah. Ieder persoon heeft zo zijn/haar niveau en manier van praktiseren. Dit kan afhankelijk zijn van leeftijd en van het beginmoment van het praktiseren. Ook zal het afhankelijk zijn van eigen opvattingen, je eigen islamitische opvoeding, de opvattingen van je sociale omgeving en zelfs van karakter en geslacht. Zeker in Nederland, waar zoveel verschillende culturen samenkomen, zijn deze verschillen goed zichtbaar.

Er is dus een rijke theologische diversiteit. Vanuit daar zien we vervolgens een nog bredere manier van omgang met die religieuze diversiteit: de individuele omgang met religie. Het feit dat de individuele omgang met religie kan afwijken van wat zwart-wit gezien de regels zijn is geen waardeoordeel. De manier waarop mensen omgaan met religie heeft altijd bepaalde redenen. Het is voor nu – in het toewerken naar wat islamitisch opvoeden is – belangrijk als een objectieve waarneming te beschouwen.

Islamitisch opvoeden: wat is opvoeden?

In de meest bekende context gebruiken we de term opvoeding als een manier om te omschrijven hoe we onze kinderen iets bijleren. Als ouder leer je ze dan datgene wat jij als belangrijk ziet. Dat is dus een vrij breed begrip: de manier waarop je je kinderen iets bijleert. Het mag daarbij natuurlijk duidelijk zijn dat het dan gaat om de manier die je daarvoor op structurele basis gebruikt.

Islamitisch opvoeden: de twee komen samen

Wanneer we opvoeden vervolgens koppelen aan islam is er iets interessants aan de hand. Islamitisch opvoeden is dan niet alleen wat jij aan je kinderen leert. Het is een levenslang proces beginnend bij jou als ouder. Het is dus wat jij als ouder zelf doet, of jezelf aanleert, met betrekking tot een religieuze manier van leven. De tweede stap is vervolgens hoe je dat meegeeft aan je kind. Wat je meegeeft aan je kind? Dat is op basis van hoe we islam omschreven: wat Allah wenst van ons als mensen zijnde.

Het grote verschil tussen een algemene opvoeding en islamitisch opvoeden kan niet gevonden worden in het lezen van de Koran of het leren bidden. Het grote verschil tussen islamitisch opvoeden en een algemene opvoeding is het vertrekpunt van de opvoeding. Het vertrekpunt is namelijk niet de wensen van het kind en de ouders, maar de tevredenheid van de Schepper van het kind en de ouders; Allah. Van daaruit komen vervolgens alle andere zaken voort. De normen en waarden, de gedragingen, het taalgebruik, de handelingen of het achterwege blijven van handelingen; alles komt voort vanuit dit eerste beginpunt: de tevredenheid van de Schepper zoeken middels het islamitisch opvoeden van het kind.

Ouders bij islamitisch opvoeden

Gezien dit vertrekpunt is de positie van de ouders cruciaal. Zij dienen middels hun persoonlijke gedrag een voorbeeldfunctie voor het kind te zijn. Moeite om iets te doen of te laten? Zodra je een kind hebt ben je niet langer slechts verantwoordelijk voor jezelf, er staat het begin van een nieuwe generatie op het spel. Dat is echter niet de enige uitdaging; want hoe leer je een kind binnen de grenzen van het goede te blijven in de huidige samenleving? Hoe leer je een kind dat bepaalde zaken islamitisch gezien niet kunnen terwijl het maatschappelijk geaccepteerd is? Het mag duidelijk zijn: islamitisch opvoeden heeft zijn uitdagingen.

Je volgt als ouder  in eerste instantie wat Allah zegt. Daarna geef je dit vorm aan de hand van waar jij staat op het gebied van religie. Laten we als voorbeeld het gebed noemen. Het gebed is een opdracht van Allah. Je bent dus verplicht het te verrichten en je kind is dat ook. Hoe je dat gebed verricht is in grote lijnen hetzelfde als hoe andere moslims dat doen. De details kunnen echter verschillen op basis van jouw individuele keuzes.

KleineMoslims: waar staan wij?

Binnen de islam kennen we enorm veel diversiteit op theologisch vlak. We hebben de diverse grote wetsscholen en daarbinnen en buiten zien we ook nog de nodige verschillen. Naast die theologische diversiteit zien we ook veel individuele verschillen. Niet iedereen zit immers op hetzelfde niveau van godsbewustzijn en praktiseren. Het is dan ook belangrijk om voor jezelf duidelijk te hebben waar je staat in je eigen ontwikkeling, hoe je beslissingen neemt in religieuze kwesties en hoe je als gezin wilt groeien in het geloof. Dat zal je helpen bij het islamitisch opvoeden van je kind.

Wij vanuit KleineMoslims wensen ons niet bezig te houden met hoe jij religie ziet en waar jij staat met praktiseren. We wensen ons niet bezig te houden met hoe jij de islam vormgeeft. We gaan er vanuit dat jij, op basis van je eigen keuzes, de islam een plek weet te geven in je leven.

Wat wij graag willen doen is jou helpen met het islamitisch opvoeden van je kind. We willen je helpen door je te vertellen over algemene richtlijnen in de opvoeding vanuit religieus perspectief. Ook zullen we je helpen door je tips te geven over de manier waarop je met je kind om kan gaan. We maken de algemene lijnen zichtbaar die voor het islamitisch opvoeden van je kind belangrijk zijn. Vervolgens kan jij daar verder invulling aan geven naar gelang je eigen overtuigingen.